برای این رساله اسانیدی ذکر شده که برخی از آنها به محمد بن جمهور منتهی می شود و در بعضی از این اسانید نام حسن بن محمد نوفلی هست که نجاشی او را موثق می داند و درباره ی او گفته است: "ثقه و جلیل القدر است و از امام رضا(ع) رساله ای را روایت کرده است." این رساله در میان دانشمندان و پژوهشگران به عنوان رساله ای از حضرت رضا(ع) بدون خدشه ای از جانب احدی بر این انتساب شهرت دارد و اشتهار این کتاب ، صحت انتساب آن را ممکن می سازد.
این رساله ی بلیغ عملی از نفیسترین و گرانبهاترین مواریث اسلامی در زمینه ی دانش پزشکی است و به طور مختصر مشتمل بر رشته هایی از علوم پزشکی مانند تشریح، زیست شناسی (بیولوژی) وظایف الاعضا(فیزیولوژی)، علم الامراض(باکتریولوژی)، بهداشت و جز آن است و بخش زیادی از طب پیشگیری را نیز بیان کرده است. همچنین شامل دانش شیمی و تغذیه و بسیاری از دانش های دیگر می باشد.
امام رضا(ع) این رساله را در حدود سال 201 هجری برای مأمو ن عباسی فرستاد. در آن زمان دانش پزشکی صورت علمی نداشت و در مرحله ی ابتدایی و اولیه و براساس مداومت در تجربه بود، نه بر پایه ی اکتشافات علمی . هم چنین در آن زمان هنوز وجود میکروب ها کشف نشده و ا زچگونگی مواد مهم غذایی مانند ویتامین ها آگاهی به دست نیامده بود و از اکتشافات مهم دیگر پزشکی برای مبارزه با میکروبها خبری نبود.
این رساله در ظاهر ساده و هماهنگ با درک مردم آن زمان می باشد ولی در باطن عمیق و پیچیده است و به بررسی های علمی و مباحثات طولانی نیاز دارد تا نکات و اسرار آن مکشوف و با حقایق جدید علمی سنجیده و تطبیق شود.1

در مورد علت نوشتن این رساله چنین آمده که در یکی از جلسات علمی که حضرت رضا(ع) و مأمون عباسی حضور داشتند گروهی از پزشکان و فیلسوفان نیشابور گرد آمده بودند و از جمله آنها یوحنّا بن ماسویه طبیب، جبرائیل بن بختیشوع طبیب، صالح بن سلهمه هندی فیلسوف و گروه دیگری از متفکران و دانشمندان سخنان بسیاری گفته شد. اما امام(ع) ساکت بود و سخنی نفرمود. مأمون به امام رضا(ع) عرض کرد: ای ابالحسن درباره ی این موضوع شما چه می فرمایید؟
امام فرمودند: دراین باره نظریاتی دارم که صحت آنها را از طریق تجربه و به مرور زمان شناخته ام اضافه بر آگاهی هایی که گذشتگانم به من داده اند و چیزهایی است که هر انسانی باید آنها را بداند و در ترک آنها معذور نیست. من این نظریات و تجربیات را با آن چه شناخت آن در این زمینه مورد نیاز است ، گردآوری خواهم کرد.
پس از این مأمون به سوی بلخ حرکت کرد و امام(ع) در مرو ماند. مأمون نامه ای به آن حضرت نوشت و خواستار شد که وعده ی خود را در آن مورد وفا فرماید. امام در پاسخ چنین نوشت:
بسم الله الّرحمن الّحیم. اعتصمت بالله 2
اما بعد، نامه امیرالمومنین به من رسید، فرمان داده اند که او را از تجربه ها و شنیده های خود درباره ی خوردنی ها و نوشیدنی ها و استعمال داروها و فصد و حجامت و حمام و نوره و باه و جز اینها که موجب سلامت و استقامت بدن است، به اندازه ای که مورد نیاز است آگاه گردانم، اینک آن چه مورد لزوم بوده و برای اداره و اصلاح بدن باید به جای آورده شود شرح وتوضیح داده شده است و توفیق از خداست.
امام (ع) پس از این توضیح ، رساله را آغاز می کند.
مأمون این رساله را با خوشحالی بسیار دریافت کرد و برای نشان دادن اهمیتی که به آن می دهد دستور داد که با طلا نوشته و پس از آن در خزانه دارالحکمه نگه داری شود، به همین مناسبت است که آن را رساله ذهبیه نامیده اند.

-------------------------------------
1) ر.ک:طب الرضا، ص 19و 20
2) اعتصمت بالله: به خدا پناه می برم

                                                منبع: کتاب علی بن موسی (ع)، امام رضا- نوشته مرضیه محمد زاده